بررسی اثر تنظیم کننده‌های رشد NAA، BAP، ریز نمونه موقعیت های مختلف فلس و دوره نوری بر کشت بافت گل سوسن چلچراغ

سوسن چلچراغ با نام علمی B‏oiss Lilium ledebourii یکی از گونه‌های خودرو جنس سوسن است که در بخش های شمالی ایران می روید. این گونه دارای ارزش زینتی و پتانسیل اقتصادی بالایی به عنوان یک گل جدید می‌باشد که به شدت در خطر انقراض قرار دارد. به منظور معرفی و اهلی کردن این گیاه بومی خودرو اولین قدم بررسی روش های مناسب تکثیر می‌باشد لذا از تکنیک کشت بافت با تنظیم کنندگان رشد در شرایط مختلف استفاده گردید. آزمایش با استفاده از طرح فاکتوریل در قالب کاملاً تصادفی با چهار فاکتور به شرح ذیل درسه تکرار انجام گردید: 1ـ دوره نوری در دو سطح : الف ـ تیمار روشنایی ( 16 ساعت نور و 8 ساعت تاریکی ) ب ـ تیمار تاریکی مداوم 2ـ نواحی مختلف تهیه ریز نمونه در دو سطح : الف ـ ریز نمونه‌های حاصل از نیمه بالایی فلس ب ـ ریز نمونه‌های حاصل از نیمه پایینی فلس 3ـ غلظت‌های مختلف تنظیم کننده رشد BAP در سه سطح 0 ،01/0و 1/0 mg l-1. 4ـ غلظت‌های مختلف تنظیم کننده رشد NAA در چهار سطح 0 ،01/0 ، 05/0 و1/0 mg l-1. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار نوری سبب افزایش وزن کل، تعداد پیازچه و درصد باززایی شد. در حالی که تیمار تاریکی سبب افزایش وزن پیازچه ، درصد ریشه زایی و تعداد ریشه گردید ریزنمونه‌های حاصل از نیمه پایینی فلس نیز سبب افزایش بیشتر تعداد و وزن پیازچه ، تعداد ریشه و درصد ریشه زایی و باززایی گردیدند. سطوح مختلف BAP بر تعدادی از صفات اندازه‌گیری شده اثر منفی‌ گذاشتند. بیشترین تعداد پیازچه ، درصد باززایی و ریشه‌زایی از تیمار شاهد و حداکثر وزن پیازچه از تیمار BAP 1/0 mg l-1 و بیشترین تعداد ریشه نیز از تیمار شاهد و mg l-1BAP 01/0 به دست آمد. سطوح مختلف NAA نیز بر صفات اندازه‌گیری شده تفاوت معنی‌داری را نشان دادند. بیشترین وزن کل وتعداد پیازچه از تیمار mg l-1 NAA 1/0 به دست آمد. هم چنین کلیه سطوح NAA سبب افزایش وزن پیازچه شدند. غلظت های mg l-1 NAA 1/0 و 05/0نیز سبب افزایش درصد ریشه زایی و تعداد ریشه گردیدند.